Stłuczenie śródstopia to częsty uraz, który może przytrafić się każdemu. Charakterystyczne objawy to ból, obrzęk i zasinienie w okolicy śródstopia. Choć zazwyczaj nie jest to poważna kontuzja, wymaga odpowiedniej pielęgnacji, a niekiedy także wizyty u lekarza. W tym artykule dowiesz się, jak rozpoznać stłuczenie śródstopia, jak udzielić pierwszej pomocy i kiedy zgłosić się do specjalisty. Zapraszamy do lektury!

Istota stłuczenia śródstopia i jego przyczyny

Stłuczenie śródstopia to uraz tkanek miękkich w obrębie kości śródstopia, czyli pięciu podłużnych kości znajdujących się między kośćmi stępu a palcami stopy. Stłuczenie powstaje najczęściej w wyniku urazu mechanicznego – silnego uderzenia, upadku ciężkiego przedmiotu na stopę lub skręcenia.

Bezpośrednio po urazie dochodzi do uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych i przerwania ich ciągłości. W efekcie krew wycieka do okolicznych tkanek, powodując charakterystyczne objawy – ból, obrzęk i zasinienie (krwiaki i siniaki).

Stłuczenia śródstopia najczęściej zdarzają się u osób aktywnych fizycznie, np. sportowców. Inne czynniki ryzyka to m.in. otyłość, nieprawidłowa biomechanika stopy i nieodpowiednie obuwie. Czasami do stłuczenia może dojść samoistnie, np. w przebiegu choroby kości.

Rozpoznawanie objawów stłuczenia śródstopia

Typowe objawy stłuczenia śródstopia to:

• Ból w okolicy śródstopia, nasilający się przy obciążaniu i ruchu. Ból może mieć charakter tępy, pulsujący lub rwący.
• Obrzęk (opuchlizna) i tkliwość w miejscu urazu. Obrzęk jest wynikiem gromadzenia się płynu w tkankach miękkich.
• Zasinienie lub zaczerwienienie skóry w okolicy śródstopia, szczególnie po stronie grzbietowej stopy. To skutek uszkodzenia naczyń krwionośnych i wynaczynienia krwi.
• Utrudniona ruchomość stopy i palców, spowodowana bólem i obrzękiem.

Objawy zazwyczaj pojawiają się bezpośrednio po urazie i narastają w ciągu kilku-kilkunastu godzin. W zależności od rozległości uszkodzeń, dolegliwości mogą utrzymywać się od kilku dni do kilku tygodni.

Różnicowanie stłuczenia i złamania kości śródstopia

Objawy stłuczenia śródstopia mogą być podobne do objawów złamania kości śródstopia. Kluczowe różnice to:

• Charakter bólu – w przypadku złamania ból jest bardzo silny, ostry i zlokalizowany, podczas gdy w stłuczeniu ma charakter bardziej rozlany i tępy.
• Ruchomość – przy złamaniu ruchomość stopy jest znacznie ograniczona, a próba obciążenia kończy się bardzo silnym bólem. W przypadku stłuczenia ruch jest bolesny, ale możliwy.
• Deformacje – złamanie z przemieszczeniem może powodować widoczne zniekształcenie stopy, podczas gdy w stłuczeniu nie ma zmian w jej kształcie.
• Przebieg – objawy stłuczenia stopniowo ustępują w ciągu kilku dni, a w złamaniu utrzymują się dłużej i wymagają specjalistycznego leczenia.

W razie wątpliwości warto zgłosić się do lekarza, który oceni charakter urazu i wykona badania obrazowe (RTG, USG) w celu potwierdzenia diagnozy.

Zasady udzielania pierwszej pomocy przy stłuczeniu śródstopia

Pierwsza pomoc przy stłuczeniu śródstopia obejmuje:

• Unieruchomienie i odciążenie bolesnej kończyny. Należy zaprzestać aktywności, która doprowadziła do urazu i ograniczyć chodzenie.
• Okłady z lodu lub żelu chłodzącego, które zmniejszają ból, obrzęk i krwawienie. Okład powinien być stosowany przez 15-20 minut co 2-3 godziny.
• Uciśnięcie opatrunkiem elastycznym lub bandażem w celu zmniejszenia obrzęku i stabilizacji stłuczonego miejsca. Opatrunek nie powinien być zbyt ciasny.
• Elewację kończyny – uniesienie stopy powyżej poziomu serca, np. poprzez ułożenie na poduszce. Ułatwia to odpływ krwi żylnej i chłonki.
• Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne dostępne bez recepty (np. ibuprofen, ketoprofen), które łagodzą dolegliwości.
• Stopniowe uruchamianie – po ustąpieniu ostrego bólu i obrzęku można zacząć delikatne ćwiczenia ruchowe w zakresie bezbolesnym.

W przypadku silnego bólu, znacznego obrzęku lub zaburzeń chodu mimo zastosowania powyższych metod, należy skonsultować się z lekarzem.

Powrót do zdrowia i zapobieganie urazom śródstopia

Przy odpowiedniej pielęgnacji objawy stłuczenia powinny ustąpić w ciągu kilku dni, choć powrót do pełnej sprawności może potrwać 2-3 tygodnie. Aby zapobiegać urazom śródstopia warto zadbać o prawidłową rozgrzewkę przed aktywnością fizyczną, stopniowanie obciążeń, noszenie odpowiedniego obuwia i utrzymanie prawidłowej masy ciała. W razie nawracających lub przewlekłych dolegliwości bólowych śródstopia wskazana jest konsultacja z ortopedą lub fizjoterapeutą.

Stłuczenie śródstopia to bolesna, ale zwykle niegroźna kontuzja, która wymaga głównie leczenia objawowego. Kluczowe elementy pierwszej pomocy to unieruchomienie, schładzanie, uciśnięcie i elewacja kończyny oraz przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. W razie bardzo silnego bólu, narastającego obrzęku lub trudności z chodem należy podejrzewać poważniejszy uraz (np. złamanie kości) i zgłosić się do lekarza.